Historia szkoły

Najstarsza żeńska szkoła średnia w Warszawie

Początki Szkoły sięgają roku 1874, kiedy to 3 września nastąpiło urzędowe otwarcie prywatnej Pensji żeńskiej Jadwigi Sikorskiej. Początkowo czteroklasowa, Pensja miała siedzibę przy ulicy Marszałkowskiej 153. W pierwszym roku nauczania przyjęto do niej 64 uczennice reprezentujące różne stany społeczne i wyznania. W miarę uzyskiwanych zezwoleń, Szkole przybywało klas i uczennic. W roku szkolnym 1917/1918 była to już szkoła ośmioklasowa.
Od początku istnienia Pensja zyskała sobie opinię znakomitej szkoły. Mimo groźby prześladowań, bez zezwolenia władz, wykładano nauki społeczne, nauki przyrodnicze, historię, geografię i literaturę polską. Znakomitymi wykładowcami byli późniejsi profesorowie wyższych uczelni, m.in.: Bronisław Chlebowski – historyk, Piotr Chmielowski – historyk literatury, Władysław Smoleński – wybitny znawca historii Polski, Stanisław Kalinowski – fizyk, założyciel Instytutu Geofizycznego w Świdrze, Ludwik Szperl – chemik, późniejszy rektor Politechniki Warszawskiej. W dbałości o rozwój intelektualny uczennic zapraszano wybitnych prelegentów: Wacława Nałkowskiego, Ludwika Krzywickiego, Aleksandra Świętochowskiego i innych.
Uzupełnieniem lekcji były wycieczki plenerowe i codzienne spacery. Artystycznie uzdolnione dziewczęta mogły rozwijać swe umiejętności na obowiązkowych lekcjach rysunków. Działał też chór uświetniający szkolne uroczystości oraz redagowano gazetkę “Nowy Dzwonek”.
Panująca w szkole atmosfera tolerancji religijnej oraz dbałość wszechstronny rozwój uczennic w duchu polskości sprawiły, że Pensja Jadwigi Sikorskiej, należała do najlepszych szkół w kraju. W ciągu 44 lat przewinęło się przez nią 3000 uczennic. Najwybitniejszą z nich była późniejsza dwukrotna noblistka – Maria Skłodowska – Curie.

Szkoła w okresie międzywojennym

Wybuch pierwszej wojny światowej nie przerwał działalności Pensji. Największe zmiany zanotowano po odzyskaniu niepodległości.
Aktem z dnia 7 sierpnia 1918 roku Jadwiga Sikorska oddała swą szkołę średnią żeńską w Warszawie na własność Państwa Polskiego.
Początkową nazwę Królewsko-Polskie Gimnazjum im. Królowej Jadwigi zmieniono po paru miesiącach na Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. Królowej Jadwigi. Królewską patronkę Szkoły wybrano za sugestią byłej Przełożonej.

W latach 1918-1924 Szkoła miała siedzibę w Al. Ujazdowskich 40

W 1924 r. Gimnazjum przeniesiono do nowego, okazałego gmachu przy pl. Trzech Krzyży spełniającego wszelkie wymogi nowoczesnej szkoły. Chlubą Szkoły były m.in. świetnie wyposażone pracownie przedmiotowe wzorowane na uniwersyteckich.
Po reformie szkolnej, w 1933 r. Szkoła zmieniła nazwę na X Gimnazjum i Liceum im. Królowej Jadwigi. Pod rządami dyrektorek: Justyny Jastrzębskiej, później Marty Frankowskiej, Szkoła w najlepszym stylu kontynuowała dzieło Jadwigi Sikorskiej, dbając o wysoki poziom nauczania. Gwarantowali to znakomici pedagodzy. Do najwybitniejszych należeli m.in. poloniści: Juliusz Saloni, Zofia Gąsiorowska – Szmydtowa – późniejsi wykładowcy uniwersyteccy, fizyczka Zofia Dobrowolska – asystentka UW, Leokadia Samkowska i dr Wanda Łempicka – znakomite matematyczki. Miarą uznania Szkoły były organizowane w jej murach lekcje pokazowe, konferencje metodyczne oraz udział wielu nauczycieli w komisjach ministerialnych.
Wiele uwagi poświęcano wychowaniu estetycznemu i kulturalnemu. Poza wyprawami na wystawy, koncerty i do teatrów, goszczono w Szkole wybitnych artystów scen polskich: Adę Sari, Wandę Warmińską, Karola Małcużyńskiego i innych.
Na terenie Szkoły działały z wielkim powodzeniem; teatr szkolny, samorząd uczniowski oraz zastęp harcerski “Błękitna XIV”, z którego szeregów wyszło wiele późniejszych uczestniczek walk z okupantem. Bardzo aktywnie działało Koło Opieki Rodzicielskiej – fundator ośrodka wypoczynkowego w Czarnieckiej Górze, organizator akcji pomocy uboższym uczennicom.
Kształtowaniu wrażliwości społecznej uczennic służyły akcje charytatywne: pomoc powodzianom i bezrobotnym, opieka nad Domem Starców, zbiórka pieniędzy na rzecz państwa polskiego. Świadectwa maturalne w tym czasie uzyskało 848 dziewcząt.

Okres okupacji

Wojna, która 1 września 1939 r. ogarnęła cały kraj, przerwała okres stabilizacji i wspaniałego rozkwitu Szkoły, nie zabiła jednak woli przetrwania ani w nauczycielach, ani w uczennicach. Mimo uszkodzonego w czasie nalotów budynku, naukę wznowiono już 2 października. Po zamknięciu w listopadzie wszystkich szkół ogólnokształcących, dyr. Marta Frankowska, jako jedna z pierwszych, 1 grudnia 1939 r., przystępuje do organizowania tajnego nauczania. Początkowo utworzono 15 kilkuosobowych kompletów, później było ich 129. Mimo niewygód, za punkt honoru poczytywano sobie utrzymanie wysokiego poziomu nauczania. Przez cały czas nauki w okresie okupacji wydano 250 matur, z czego dzięki ocalałym protokołom egzaminacyjnym zweryfikowano ok. 200.
Bohaterska postawa nauczycieli i uczennic okupiona została wieloma stratami. Z 44 nauczycieli zginęło 10 osób, z ogólnej liczby 480, życie straciło 66 dziewcząt. Zniszczony został budynek Szkoły.

1946 – po powrocie z Ravensbruck, dyrektor Wanda Łempicka podejmuje starania o wskrzeszenie działalności Szkoły
1947 – pierwsza powojenna matura – 12 dziewcząt otrzymuje świadectwa dojrzałości
1948 – pierwszy po wojnie Zjazd Wychowanek
1951 – Szkoła znajduje swoją stałą siedzibę przy ul. Woronicza 8
1954-1956 nowy gmach zostaje przebudowany i powiększony
1963 – Liceum staje się szkołą koedukacyjną
1966 – dzięki staraniom wieloletniej dyr. Wandy Luciakowej, Szkoła odzyskuje swoje dawne imię – Królowej Jadwigi
1969 – w związku z 50. rocznicą upaństwowienia Szkoły, zostaje ufundowany sztandar szkolny ( poprzedni zaginął w czasie wojny )
1974 – wyróżnienie Liceum Medalem Komisji Edukacji Narodowej
1975 – Zjazd Absolwentów z okazji 100 – lecia istnienia Szkoły zorganizowany przez dyr. Mieczysława Szczęsnego. Postawienie kamienia pamiątkowego na pl. Trzech Krzyży, gdzie dawniej stał budynek szkolny
1982 – ukazuje się monografia Szkoły – “Pierwsza Żeńska Szkoła im. Królowej Jadwigi w Warszawie”- autorstwa Bolesława Kuźmińskiego
1987 – rozpoczęcie pierwszej w Polsce wymiany ze szkołami niemieckimi (Brake, Mulheim)
1994 – powstaje Hymn Szkoły – “To my z Królowej Jadwigi”- (słowa Stefan Knothe, muzyka Janusz Tylman)
1997 – X LO zostało członkiem Klubu Najstarszych Szkół w Polsce
1998 – szkolna pielgrzymka do Watykanu, spotkanie nauczycieli i uczniów z Ojcem Świętym Janem Pawłem II
1994, 2000, 2004 – kolejne Zjazdy Absolwentów zorganizowane przez dyr. Lucynę Kowalską
2006 – Liceum zostaje przyjęte do Rodziny Szkół im. Świętej Jadwigi Królowej

Nasi dyrektorzy: